Walka
|
Prowadzenie czynności agresywnych, gwałtownych, mogących prowadzić do uszkodzeń ciała.
AG ZAB.
|
wimage002.jpg |
wimage004.jpg |
Warczenie
|
Wydawanie gardłowych dźwięków o różnej wysokości i głośności. Warczenie może być niskie i dudniące. Bywają też melodyjne warczenia, podobne do modulowanego mruczenia. Warczenie stosowane jest w działaniach asertywnych i towarzyszy mu zwykle mniej lub bardziej zaznaczone ściągnięcie warg do przodu (agonistyczne), postawienie futra (p. najeżenie sierści) i zastygnięcie.
AG ZAB. INN (WOK)
|
wimage006.jpg |
Warowanie
|
Specyficzna pozycja psa, w której leży on na brzuchu, ale opiera się z przodu na ugiętych łapach i klatce piersiowej, a z tyłu na stopach, tak że zad jest zawieszony w powietrzu.
AG ZAB. ŁOW INN (USP)
|
Wąchanie
|
Wciągnięcie powietrza przez nos dla nabrania substancji znajdującej się w fazie lotnej, która niesie informację zapachową o danym przedmiocie, osobniku, substancji. Jeśli to możliwe pies zbliża nos do obwąchiwanego elementu. Wwąchiwanie się wykonywane jest dzięki serii wdechów, którym towarzyszy skurcz mięśni znajdujących się poniżej uszu oraz na policzkach, po bokach oczu i pod oczami. W dokładnej analizie substancji zapachowej pies pomaga sobie uruchamiając falujące wachlowanie fafli po obu stronach pyska oraz zlizywanie obwąchiwanej powierzchni. Dzięki zwilżeniu zapach zyskuje na intensywności (zapachy są rozprowadzane w fazie wodnej), a pobrane językiem docierają do narządu lemieszowego (w nosie), biorącego udział w różnicowaniu zapachów, zwłaszcza związanych z płcią.
ŁOW SEKS INN (FIZJ)
|
wimage009.jpg |
Wąchanie okolicy odbytu
|
Wąchanie okolicy pod ogonem u psa. W przypadku suki w tej pozycji odbywa się wąchanie sromu.
AFI (POW)
|
Wąchanie pachwin, genitaliów i sromu
|
Obwąchiwanie okolicy genitaliów własnych lub innego zwierzęcia. Obwąchiwany pozostaje nieruchomo lub odsunięciem nogi odsłania okolicę podbrzusza. Psy mogą oba stać lub jeden z nich może leżeć na boku z uniesioną tylną nogą. Przy wąchaniu suki pies podchodzi z boku i sięga nosem do tyłu, pod ogon suki i wącha srom. Towarzyszyć temu może zlizywanie.
Wąchanie pachwin, genitaliów i sromu widywane jest przy powitaniu i jest sposobem rozpoznawania zapachowego. Pies stosuje wąchanie także przy pielęgnacji własnej i szczeniąt.
AG AFI INN (PIEL)
|
wimage012.jpg |
Wąchanie w trakcie oddawania moczu
|
Wąchanie podczas oddawania moczu, zwykle samiec w czasie powitania wącha mocz oddawany przez samicę.
AFI (POW) SEKS
|
Wąchanie ze zlizywaniem
|
Wysuwanie języka i smakowanie pachnącej substancji (np. moczu). Ma miejsce wobec starego śladu, na ziemi, lub świeżego, a nawet właśnie oddawanego moczu przez samicę (lizanie powietrza w okolicy strumienia moczu).
SEKS INN
|
Wąchnięcie nosami
|
Zetknięcie się nosami przy powitaniu. Powitanie z minimalnym napięciem, przyjazne, choć zwykle jeden z psów, któremu brak doświadczenia w kontaktach z innymi psami lub z innego powodu okazuje niepewność, pochyli się w pokłonie powitalnym, gotowy do czmychnięcia w bok (odskok).
AFI (POW)
|
wimage016.jpg |
wimage017.jpg |
Westchnięcie
|
Gwałtowne i głębokie nabranie powietrza, zatrzymanie go na szczycie wdechu i szybki wydech (ew. z fuknięciem lub kichnięciem).
INN (FIZJ)
|
Wleczenie
|
Ciągnięcie czegoś ze sobą przy pomocy uchwytu zębów. Pies porusza się do tyłu. Może trzymać większy fragment łupu (jedzenia), który jest za duży, by go wygodnie unieść w górze w pysku. Duży łup może być ciągnięty między nogami (metoda geparda), gdy pies porusza się do przodu, a łup zwisa mu między przednimi łapami.
Zdarza się, że szarpnięcie innego psa za futro i skórę przeradza się w ciągnięcie, wleczenie tego psa po ziemi.
AG ZAB. INN
|
Wpatrywanie łowcze
|
Nakierowanie wzroku i obserwowanie nieprzerwanie jakiegoś miejsca, w którym znajduje się obiekt zainteresowania łowczego psa. (p. wpatrywanie się hipnotyczne).
ŁOW |
Wpatrywanie się (intensywnie w drugiego osobnika)
|
Utrzymywanie kontaktu wzrokowego przez dłuższy czas bez odwracania wzroku czy mrugania. Towarzyszy mu obniżenie głowy i szyi, ustawienie ich w jedną linię z grzbietem (p. wystawianie). Przy działaniach łowczych określa się takie spojrzenie hipnotycznym wpatrywaniem się. Wpatrywanie się ma na gruncie socjalnym natarczywość, jakiej psy zwykle unikają, by nie sprowokować konfrontacji.
AG ZAB.
|
wimage023.jpg |
Wpatrywanie się hipnotycznie
|
Całe ciało ustawia się wzdłuż linii wskazującej obiekt zainteresowania, zastyga, a pies wpatruje się w widoczny obiekt zainteresowania łowczego. W połączeniu z podchodzeniem/ podkradaniem się do ofiary widywane jest przy zaganianiu stada przez psy rasy border collie. Występuje też podczas zabawy z przedmiotami. [Ang. „eye”].
AG ŁOW ZAB.
|
wimage025.jpg |
wimage026.jpg |
Wskoczenie na (innego osobnika)
|
Wykonanie skoku na innego osobnika siedzącego lub odpoczywającego w pozycji leżącej po podbiegnięciu zabawowym krokiem. Skutkuje zachętą do pogoni. Może powodować obrażenia. Akcja jest raczej krótkotrwała, bez przysiądnięcia. Stanowi fragment zabawy agonistycznej.
ZAB.
|
wimage029.jpg |
Wspięcie na tylne łapy
|
Mniej lub bardziej dynamiczne uniesienie przedniej części ciała z wybiciem z przednich łap. Pozycję taką (półstojącą) pies może utrzymywać przez jakiś czas. Wykorzystywana jest do wypatrywania, podobnie jak podskok obserwacyjny.
AFI (POW) AG ŁOW ZAB. INN (RUCH)
|
wimage032.jpg |
Wspięcie obserwacyjne
|
|
Uniesienie przedniej części ciała do pozycji pionowej z pozycji na ziemi z wybicia z przednich łap. Pozycja taka wykorzystywana jest do wypatrywania, podobnie jak podskok obserwacyjny.
AFI (POW) AG ŁOW ZAB. INN (RUCH)
|
Wspinanie się (na coś)
|
Uniesienie się na tylnych łapach i oparcie przednich łap na powierzchni znajdującej się wyżej. Może skutkować wchodzeniem na coś przy pomocy naprzemiennych ruchów kończyn, przy czym przednie kończyny służą poszukiwaniu dogodnego podparcia a tylne unoszą ciężar psa. Niektórym psom sprawia trudność kontrolowanie poruszania kończyn tylnych, tak że nie mogą one wejść na drabinę. Jest to cecha indywidualna, częstsza w niektórych rasach (alaskan malamut, czeski wilczak).
INN (RUCH)
|
wimage035.jpg |
wimage036.jpg |
Wspinanie się na drugiego psa
|
Uniesienie się psa na tylnych lekko rozstawionych nogach, z przytrzymaniem się przednimi łapami grzbietu drugiego psa. Towarzyszyć temu mogą szybkie ruchy miednicy (ruchy kopulacyjne, „ujeżdżania”). Zwykle wspinający się dosiada tylnej części grzbietu drugiego osobnika, ale zdarza się też wspinanie od przodu lub z boku. (Inaczej: dosiadanie, naskakiwanie, wskakiwanie, ujeżdżanie.)
AG ZAB. SEKS
|
wimage039.jpg |
wimage041.jpg |
wimage044.jpg |
Wspinanie się od przodu
|
Wspinanie się na grzbiet drugiego psa od strony bocznej, czasem z przodu, i wykonywanie ruchów „ujeżdżania”. Tylko miejsce wspięcia odróżnia to zachowanie od wspinania się od tyłu.
AFI AG ZAB. SEKS
|
Wspinanie się przed złączeniem
|
Próba obciążenia ciężarem psa suki przed kryciem. Dosiadanie z boku sprawdza reakcję suki na obciążenie grzbietu.
SEKS
|
Wślizg
|
Oparcie na podłożu boku głowy i szyi, po którym następuje posuwisty ruch do przodu z ewentualnym popychaniem obiektu leżącego na podłożu. Jest to wstęp do tarzania się przed innym osobnikiem.
ZAB. SEKS
|
Wyciągnięty pysk
|
Pysk psa jest wyciągnięty w stronę pyska innego osobnika, który lekko dmucha w nos psa. Charakterystyczną pozycję przyjmują uszy psa, który wyciąga pysk. Są one skosem, mocno odsunięte w tył głowy. Szyja psa, który wyciąga pysk (niejasne, być może w próbie wąchania) jest obniżona wobec barków psa, jak przy staniu w pobliżu, a więc przy napraszaniu o uwagę.
Wyciągnięty pysk wobec innego psa czasem skutkuje w reakcji polizania.
Z powodu obracającego się wentylatora, delikatnej dmuchawy stosowana jest taka sama pozycja.
AFI (BLIS)
|
wimage049.jpg |
Wycie
|
Długotrwała, wyciągnięta wokalizacja. Dźwięk może być czysty, przypominający „AUuuuuuuuuu”, lub może mieć wiele składowych. Wycie bywa mniej melodyjne, a czasem zdecydowanie chrypiące. U wilków służy „znakowaniu” dźwiękowemu, nawoływaniu, utrwalaniu więzi stadnych. Do pojedynczego wycia (wycie solo) przyłączają się inne psy (wycie chóralne). U wilków wycie solo występuje wyłącznie w okresie rozrodczym.
AFI INN (WOK)
|
wimage051.jpg |
Wycie chóralne
|
Dwa lub więcej psów wyje jednocześnie. Mogą się zbliżyć do siebie lub wyć pozostając tam, gdzie są. Każdy wyjący ma swoją charakterystyczną pieśń i nutę, po czym można rozpoznawać osobniki na odległość.
AFI INN (WOK)
|
Wycie z powywaniem
|
Wycie mniej jednostajne, przerywane zaśpiewem „uauuu-uauuu” lub połączone ze skomleniem, mruknięciami. Występuje w czasie powitania z dużym pobudzeniem.
AFI INN (WOK)
|
Wycieranie pyska
|
Niektóre psy po zmoczeniu starannie wycierają boki pyska o pobliską ziemię lub trawę. Ruch ten wygląda tak samo jak rozpoczynające się tarzanie się w zapachu, ale nie przechodzi w fazę ocieranie tyłem szyi i grzbietem, tylko wraca do punktu wyjścia ruchu. Pojawia się ruch do przodu bokiem pyska po trawie, uniesienie i cofnięcie pyska, po czym znowu opuszczenie boku pyska w dół na podłoże.
INN (PIEL)
|
Wyczerpanie
|
Jest zakończeniem wyczerpującego stresu, najczęściej psychicznego, choć stres może też mieć podłoże fizyczne. Oznaki dyskomfortu poprzedzającego wyczerpanie to: obniżona głowa, podkulony lub opuszczony ogon, rozwarte usta z opuszczonymi kącikami, dyszenie. Uszy w pozycji pośredniej, skosem, nieco rozsunięte, przymknięte od góry. Oczy utkwione w dół lub przed siebie, niewidzące tego, co przed oczami, ciało jest w bezruchu. Przy wyczerpaniu pies nie utrzymuje pozycji stojącej. Rozluźnienie/ zwiotczenie mięśni jest tak wielkie, że możliwe jest przyjęcie pozycji leżącej na boku w pełnym bezwładzie. Charakterystyczny jest niemal całkowity brak reakcji na dotyk na tym etapie – uniesiona kończyna opada jak u szmacianej lalki.
INN (STRES)
|
Wygryzanie lodu z opuszek łap
|
Zabiegi pielęgnacyjne z użyciem zębów. Stosowane przy nagromadzeniu kaleczących igieł, kul lodowych między opuszkami łap. Pies po odwróceniu łapy oczyszcza zębami wewnętrzną, spodnią część łapy. Pies przy tym leży lub stoi. Łapa spoczywa na ziemi.
INN (PIEL)
|
Wyławianie przedmiotów z wody
|
Wydobywanie łapą lub pyskiem przedmiotów znajdujących się na powierzchni wody, w wodzie lub na dnie zbiornika. Machnięcia łapy przypominają szturchnięcia czy zaczepiania łapą.
ZAB. INN (POŻ)
|
Wymiotowanie
|
Zwracanie treści zgromadzonej w żołądku. Niestrawiona treść zalega i stymuluje do wystąpienia odruchu zwracania (wymiotnego). Dopomaga w tym zjedzenie trawy. Zdarza się w okresie linienia, gdy w żołądku zalega duża ilość futra, oraz przy zaburzeniach trawienia. Ruchy wymiotne widać początkowo jako „pompowanie” – rytmiczne skurcze przepony, pociągające boki psa i uwypuklające grzbiet. Towarzyszy temu „uśmiechnięty” wyraz pyska z charakterystycznym uniesieniem kącików ust i obniżeniem uszu (twarz klowna). Czynności te są automatyczne i pozostają poza kontrolą psa, oprócz wyboru momentu rozpoczęcia jedzenia trawy. Nie zdoła ich przerwać nawet istotna w innej sytuacji zmiana warunków otoczenia – np. na zbliżenie się drugiego psa. Por. zwracanie.
INN (FIZJ)
|
wimage061.jpg |
Wypad z kłapnięciem
|
Gwałtowny krótki ruch w przód, wyrzut głowy i szyi połączony z kłapnięciem zębami w powietrzu przed lub w stronę innego osobnika, przedmiotu. Pies stosuje kłapnięcie jako sposób odstraszania.
AG
|
Wypad z kłapnięciem w stronę „zalotnika”
|
Błyskawiczne zgięcie tułowia w bok i do tyłu z wyrzuceniem głowy w stronę psa, który znajduje się z boku lub z tyłu suki, i ostrzegawcze kłapnięcie w powietrzu przed nim. Może temu towarzyszyć wysokie szczeknięcie. Suka tak zniechęca zbliżającego się psa, który (zbyt) szybko zmniejsza dystans i zbliża się (zbyt) jednoznacznie od tyłu, i dąży do obwąchania narządów.
AG SEKS
|
Wypatrywanie
|
Nakierowanie wzroku i całego ciała w stronę czegoś odległego, o nieustalonym charakterze. Pies wyczekuje do czasu identyfikacji bez większego napięcia.
INN
|
wimage066.jpg |
Wypoczynek
|
Przerwanie działalności fizycznej i pozostawanie w pozycji stania, siadu lub leżenia bez widocznej aktywności (wypatrywania, nasłuchiwania). Też p. odpoczywanie.
INN
|
Wypróżnianie się
|
Wydalanie zagęszczonych resztek z przewodu pokarmowego po przyjęciu pozycji kucznej, z przygarbieniem grzbietu, obniżeniem zadu i podniesieniem lub odsunięciem ogona. Możliwe jest też zastygnięcie w pozycji kucznej na trzech łapach, z uniesioną i odwiedzioną tylną nogą, jak to się dzieje w przypadku pojawienia się fali perystaltycznej niezwłocznie po oddaniu moczu z podniesieniem nogi przez psa. Wypróżnienie się w tej pozycji czasem dobiega końca nim pies odzyska dowolność ruchów i znajdzie podparcie dla nogi podniesionej w powietrze.
Przed przyjęciem opisanego przygarbienia pies charakterystycznie przyspiesza, „szuka miejsca”, chodzi w kółko lub zwalnia, drobi kroki z lekko rozstawionymi tylnymi nogami.
Przestraszone zwierzę może wypróżnić się, gdy odbierze z otoczenia komunikaty o zagrożeniu, któremu nie dałoby rady stawić czoła. Oddany wówczas stolec jest zazwyczaj luźny i cuchnący, a pies może załatwić się na podkulony ogon.
AG INN (FIZJ)
|
wimage069.jpg |
Wyskok
|
Odepchnięcie się przednimi łapami i uniesienie przedniej części ciała, a następnie (lub niemal jednocześnie) odbicie się tylnych nóg i wyskoczenie w powietrze w górę i do przodu, tak że grzbiet psa znajduje się skosem względem ziemi. Pies stara się w ten sposób dosięgnąć czegoś. Może to być liść wiszący na drzewie, jedzenie wyrzucone przez człowieka do góry ponad psa, patyk.
ZAB. INN (RUCH)
|
wimage070.jpg |
Wyskok obserwacyjny
|
Odepchnięcie się przednimi łapami i uniesienie przedniej części ciała, a następnie (lub niemal jednocześnie) odbicie się z tylnych nóg i wyskoczenie w powietrze w górę i do przodu, tak że grzbiet psa znajduje się skosem względem ziemi (p. wyskok). Głowa psa unosi się wyżej dzięki temu, powyżej poziomu, jaki osiągnęłaby przy zwykłym wspięciu.
ŁOW INN (RUCH)
|
Wyskubywanie
|
Wyskubywanie oraz skubanie jest to wyszarpywanie stosowane dla pielęgnacji w czasie linienia oraz do usuwania przyczepionych do sierści elementów.
AFI ZAB. INN (PIEL)
|
Wystawianie
|
Nakierowanie całego ciała, począwszy od głowy do ogona na cel. Nos, oczy, uszy, grzbiet, ogon są wyciągnięte w jedną linię wskazującą kierunek, w którym znajduje się potencjalna zdobycz lub jej ślad (po namierzeniu). Różni się od wypatrywania obniżoną pozycją głowy (poniżej lub w linii grzbietu). Por. stójka.
AG ŁOW ZAB.
|
wimage074.jpg |
Wyszarpywanie
|
Wyrywanie przy pomocy przednich zębów (siekaczy) zewnętrznej warstwy zdobyczy np. pierza z gęsi. Pies przytrzymuje łapą z góry swój łup, szarpie zębami za sierść czy pióra i wyrywa je zębami. Czynność ta funkcjonuje jako forma rozszarpywania zdobyczy (według Coppingerów).
AFI ZAB. INN (PIEL)
|
Wytrzeszczenie oczu
|
Szerokie otwarcie oczu z ukazaniem białek. Może temu towarzyszyć rozciągniecie ust jak przy grożeniu w obronie, i wycofaniem uszu do tyłu głowy.
AG ŁOW SEKS INN
|
wimage077.jpg |
Wywąchiwanie (łowcze)
|
Lokalizowanie śladu zapachowego pośrednio, przez coś, np. wywąchiwanie czegoś w ziemi. Interesujący psa obiekt może być ukryty pod śniegiem, w ziemi, pod warstwą zeschłych liści czy w wodzie.
ŁOW INN
|
Wywijanie się
|
Próby uniknięcia lub zakończenia akcji odbieranych przez psa jako napastliwe. Wycofanie się następuje z użyciem ruchu wicia się do tyłu, z pochyleniem i cofnięciem głowy i szyi, odpychaniem się łapami od ziemi lub innych elementów otoczenia (też od ramion człowieka). Pies unika w ten sposób objęć lub odsuwa od głaszczącego go, pochylonego człowieka.
AG ZAB.
|
Wywinięcie górnej wargi
|
P. podwinięcie górnej wargi.
AG
|
Wywoływanie potknięcia
|
Działania mające na celu przewrócenie drugiego osobnika nie przy pomocy siły tylko podstępu. Sprowadzenie do parteru nie jest uzyskane tu staranowaniem, ale dzięki podcięciu łapy przy jednoczesnym napieraniu barkiem. Zapleciona łapa (por. zahaczenie) działa jak dźwignia. Nagłe stanięcie na drodze idącego czy biegnącego psa (człowieka) też może zaskutkować w potknięciu i przewróceniu na ziemię.
ŁOW ZAB. |
|
|
|
LISTA
DYSKUSYJNA dogobserver_pl 
LISTA
DYSKUSYJNA wolfdog.org 
Maria Sobiecka