คนไทยโบราณ รู้จัก ว่านหางจระเข้ ในคุณสมบัติที่เป็นสมุนไพรที่วิเศษสุด เป็นสมุนไพรสารพัดประโยชน์ รักษาโรคภัยไข้เจ็บได้มากมาย เช่น ไฟไหม้ น้ำร้อนลวก หรือแผลทั่วๆ ไป

     ตามข้อเท็จจริงนั้น หลายพันปีจากเอกสารทางประวัติศาสตร์ของคนโรมัน อินเดีย จีน มีรายงานพิสูจน์ได้ว่ามีการใช้ว่านหางจระเข้เป็นทั้งยารักษาโรคและเป็นเครื่องสำอาง ก่อนสมัยพุทธกาล ถึง 975 ปี ซึ่งถือเป็นหลักฐานที่เก่าแก่ที่สุด ในรายงานของชาวกรีกเมื่อประมาณคริสต์ศตวรรษที่ 1 รายงานไว้อย่างละเอียดเกี่ยวกับการใช้ว่างหางจระเข้รักษาโรคกระเพาะอาหาร รักษาบาดแผล โรคนอนไม่หลับ ท้องผูก โรคไต ริดสีดวงทวาร อาการคันที่ผิวหนัง ปวดหัว ผมร่วง โรคเหงือกและฟัน ฯลฯ

ต้นกำเนิด ว่านหางจระเข้เป็นพืชพื้นเมืองของทวีปแอฟริกา แพร่เข้ามาในประเทศไทยเมื่อไรไม่ปรากฏ จนบางคนคิดว่าเป็นพืชพื้นเมืองของไทยแล้ว

ลักษณะ ว่านหางจระเข้ เป็นพืชขนาดเล็กใบหนา อุ้มน้ำ ภายในใบมีลักษณะเป็นวุ้นขาวๆ ใส สีเขียวอ่อน ออกจะหม่นๆ ใบยางแหลม ลักษณะขอบใบมีหนามคล้ายใบเลื่อยขึ้นจากต้นซึ่งอยู่ติดกับดิน ช่อดอกจะออกตรงกลางต้น ก้านช่อดอกยาวมาก ดอกสีแดง เป็นหลอดบานจากล่างไปบน ถ้าปลูกไว้ในที่ที่มีอากาศร้อนและอยู่ริมทะเลจะให้ปริมาณวุ้นมาก

ส่วนที่ใช้เป็นสมุนไพร น้ำยางจากใบซึ่งมีสารสำคัญในใบเป็นยาดำ เรียกว่า สารแอนตร้ากินัน และ บาร์บาเรียน

การปลูกและการเตรียมดิน จากการค้นคว้าหาดินที่เหมาะสมในการปลูกว่านหางจระเข้ ก็พบว่าว่านหางจระเข้ชอบขึ้นงอกงามในดินทราย ซึ่งต้องเป็นทรายหยาบมากๆ ผสมถ่านและปุ๋ยคอก อย่างละเท่าๆ กัน เม็ดทรายยิ่งโตยิ่งทำให้ดินร่วน สำหรับทรายละเอียดใช้ไม่ได้ผลเลย เพราะทรายละเอียดจะเข้าไปแทรกในระหว่างก้อนถ่าน ทำให้ดินขาดช่องอากาศ เช่นเดียวกับปุ๋ยคอกและถ่านก็ใช้ที่หยาบที่สุด จึงได้ผล หากใช้ปุ๋ยหรือถ่านที่ละเอียดจะทำให้ดินจับตัวแน่นแข็ง การใช้วัสดุหยาบๆ ดังกล่าวจะทำให้รากของว่านหางจระเข้ยึดเกาะได้มั่นคง ดินโปร่ง มีความหนักดี

การปลูก ไม่ต้องอัดดินแน่น กดเพียงเบาๆ พอไม่ให้ต้นว่านโยกคลอนก็เป็นการเพียงพอแล้ว ถ้ากดแน่น ดินจะขาดอากาศ ระดับดินควรต่ำกว่ากระถางอย่างน้อย 2 นิ้ว เผื่อไว้เติมดินภายหลังที่ว่านโต

การดูแลบำรุง ว่านหางจระเข้ก็เหมือนพืชธรรมดาทั่วไป จะผิดไปตรงที่ว่า ไม่ชอบน้ำมาก การให้น้ำควรให้แต่น้อย โดยทำคล้ายฝนตกปรอยๆ รดน้ำให้ทั่ว พอชื้นๆ อย่ารดน้ำจนน้ำท่วมดิน เพราะการรดน้ำจนน้ำท่วมดิน จะมีฟองอากาศเกิดขึ้นจากดิน หองอากาศดังกล่าวเป็นสัญญาณอันตรายบอกว่าดินได้พังแล้ว คือ น้ำไล่ฟองอากาศในดินหมดแล้ว ฉะนั้นจึงมีเหลือแต่ดินไม่มีอากาศ รากว่านหางจระเข้จึงมีแต่ดินเกาะแต่ไม่มีอากาศหายใจ การรดน้ำเช่นนี้จึงทำให้ว่านไม่งอกงามและเฉาได้

ว่านนี้ไม่ชอบแดดเกินไป แต่ไม่ถึงกับชอบในที่ร่ม คือถูกแดดวันหนึ่งไม่เกิน 5 ชั่วโมง และไม่ควรน้อยกว่า 3 ชั่วโมง

ข้อควรระวัง อย่างตั้งกระถางว่านชิดชิดกำแพงปูนซีเมนต์ เพราะเมื่อปูนถูกแสงแดดจะคายความร้อนออกมา ว่านจะเหมือนถูกอบจะเหี่ยวเฉา อย่าตั้งไว้ใต้ชายคาเพราะว่านไม่ต้องการน้ำค้าง

การใช้ว่านและสรรพคุณ

แผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก แผลจากของมีคม ทำความสะอาดแผลเสียก่อน แล้วเอาวุ้นเมือกจากก้านว่านหางจระเข้ปิดไว้ที่แผล

กระเพาะลำไส้อักเสบ รับประทานน้ำเมือกจากว่านหางจระเข้ ครั้งละ 1 - 2 ช้อนโต๊ะ วันละหลายๆ ครั้ง ช่วยบำรุงร่างกายและควบคุมการทำงานของลำไส้ด้วย

บำรุงเส้นผม และหนังศีรษะ ใช้เมือกว่านหางจระเข้ชะโลมผมทิ้งไว้จนแห้ง แล้วจึงใช้น้ำล้างออก ทำให้ผมเงางามดำขึ้น ยังรักษาแผลบนศีรษะด้วย

นอกจากนี้ยังมีสรรพคุณแก้โรคติดเชื้อต่างๆ ได้อีกด้วย จึงเห็นได้ว่า ว่านหางจระเข้เป็นยอดสมุนไพร ที่วงการแพทย์ต้องพิศวงในความมหัศจรรย์ของว่านชนิดนี้ เพราะเป็นพืชที่ซ่อนความลับไว้มากมาย ศึกษาไม่รู้จักจบสิ้น และเป็นที่ยอมรับของนายแพทย์ทั่วไปว่าเป็นสมุนไพรที่มีคุณภาพแท้จริง